Borsada Opsiyon Piyasası İşleyişi

Bu yazıyı ele alım sebebim şuan için sınırlı sayıda yatırımcının konu hakkında bilgi sahibi oluşudur. Ancak oldukça önemli avantajlar, fırsatlar ve tabiki buna bağlı olarak riskler barındıran opsiyon piyasası ile ilgilenenler hızla artmaya başlamıştır. Çağın gerisinden gelmemek için önyargıyla "boşverme"den önce anlamaya çalışalım. Daha önceki yazımda Opsiyonun tanımı, call alım-satım ve put alım-satım dan bahsettiğim için burada tekrara girmeyeceğim.

Başlıyoruz..

Organize (borsa) Opsiyon piyasasında an itibariyle 3 tür sözleşme var. Bunlar; hisse (pay), endeks ve döviz opsiyon sözleşmeleridir. 

Pay opsiyon sözleşmelerinde işlem yapabileceğiniz hisseler şimdilik: AKBNK – EREGL - GARAN – ISCTR – SAHOL - TCELL – THYAO – TUPRS – VAKBN – YKBNK-ARCLK - EKGYO – HALKB – KCHOL – KRDMD-PETKM – PGSUS – SISE – TOASO - TTKOM

Endeks Opsiyon sözleşmesi ise BIST30 endeksidir.

Döviz opsiyon sözleşmelerinde ise şimdilik maalesef sadece DolarTL  yer alıyor. Bu yazıda fazla kafa karışıklığı olmaması adına ve likiditenin yeterli olmasından (her daim 1 milyon dolara kadar işlem yapabilirsiniz ve spread'i makul sayılır) ötürü Döviz Opsiyon Sözleşmesinin kendisinden ve Nasıl işlem yapabileceğinizden bahsetmeye çalışacağım. Vergisinden stratejilerine herşeyi kalemim tükenmediği sürece aktaracağım. 

  

Yukarıdaki bilgileri kısaca yorumlamak gerekirse her bir sözleşmeyle 1.000 USD'lik işlem yapmış oluyorsunuz. Her an tahtada 1.000 USD lik ALIŞ ve satış var. Yani 1 milyon USD'ye kadar işlem yapabiliyoruz. OTC piyasada sözleşme sonunda DolarTL opsiyonun gerçekleşip gerçekleşmediği saat 14:00 teki referans kurla belirlenirken, Borsa'da saat 15:30'daki fiyat referans alınır. İçinde bulunduğunuz ay ve sonraki ay için vadeler bulunmakta. 

Opsiyon piyasası spekülatif kazanç elde etmek için kullanılabileceği gibi korunma (hedge) amaçlı da kullanılabilmektedir. 

Opsiyon Piyasasında İşlem

Örnek

29.09.2017 vadede USDTRY 3.60 Call SATIŞ fiyatlaması

Not1: Açılan pozisyon için vade sonu beklenmek zorunda değil. Vadesinden önce kar/zarara göre her an ters işlem ile pozisyonu kapatabilirsiniz. Bu anlamda future (Vadeli İşlem Sözleşmleri VİS) dan farkı yok.

Siz yatırımcı olarak Dolar'ın son dönemdeki hareketlerini gözlemleyerek 3.60 seviyesini aşamayacağına inanıyorsunuz. 3.60 üstüne gidemeyeceğini düşünen yatırımcı opsiyon piyasasında (spot fiyat: 3.5300)

USDTRY 31.10.2017 vade ve 3.6000 call satış için indikatif fiyat;

Bid: 18.60 TL ancak 18,50 TL olarak ele alalım (her bir kontrat için kazanılacak prim tutarı)

1 milyon USD'lık işlem için 1000 kontrat (1 kontrat=1000 USD) 18.50 fiyat ile satar. 

18.50*1000=18.500 TL prim kazanır. 

Not2 (TEMİNAT): VİOP'ta future kontratlarda işlem yapanlar standart bir teminata alışkındırlar. Örneğin 1 kontrat dolar için sizden 180 TL, 1 kontrat endeks için 1025 TL istenir. İkinci bir Emre kadar bu teminat tutarları değişmez. Ancak opsiyon piyasası daha karmaşık olduğundan risk ölçen makineler standart bir teminat tutarındansa değişen teminat tutarları belirler. Kabaca yukarıda işlem için bulundurulacak tutar 120-140 bin TL civarıdır.   

Yani; 130 bin TL teminat ile USDTRY 3.60 call satış opsiyonu pozisyonundan dolayı 18500 TL'lik prim (bazı maliyetlerin kazançtan düştüğünü göreceğiz) ertesi gün hesabınıza geçer. 

Devam edelim..

 İşlem maliyetleri

1. Komisyon oranı * İşlem hacmi = 

(Onbinde5)*(3.60*1000*1000)=1800 TL

2. BSMV=Ödenen komisyon*BSMVoranı

(1800TL*yüzde5)=90 TL

3. İhmal edilebilir ilk takas masrafı (kuruş)

Son durumda 

18500 TL - 1800 TL - 90 TL = 16610 TL net kazanç

Senaryo1) Vade sonunda USDTRY < 3.6000

Hiçbir sorun yok, öngörünüzde haklıydınız 16.610 TL ile bu pozisyondan çıktınız. (Kârdan %10 stopaj vardır.)

Senaryo2) Vade sonunda USDTRY=3.63 olursa

(3.63-3.60)*(İşlem Hacmi)= 0.03*1000*1000=30.000 TL zarar

Diğer maliyetler;

Vade sonu geldiğinden dolayı kapanan işlemlerde, ekstra komisyon yok.

İkincil takas masrafı: Kontrat başına 50 kuruş +BSMV=1000*0.50 + BSMV= 525 TL

Net 30.525 TL zarar ve bu zararına karşın pozisyona girdikten Sonra ertesi gün hesabınıza geçen prim kazancınız vardır. 

Senaryo3) Vade içinde pozisyon kârda kapanırsa

USDTRY vade içinde beklediğiniz yönde hareket ettiğinde vade sonunu beklemeden ters işlem ile kapatabileceğimizi belirtmiştik.

USDTRY spot 3.55 olduğunda USDTRY 3.6000 CALL alış fiyatı: 5.00 TL olsun. 

İşlem maliyeti: 

İşlem maliyetleri

1. Komisyon oranı * İşlem hacmi = 

(Onbinde5)*(3.60*1000*1000)=1800 TL

2. BSMV=Ödenen komisyon*BSMVoranı

(1800TL*yüzde5)=90 TL

3. İhmal edilebilir ilk takas masrafı (kuruş)

4. Ödenen prim: Bid*kontart adedi= 5.00*1000=5000 TL

Diğer işlem maliyetleri eksi olmak kaydıyla;

Sonuç; 18500 TL alınan prim - 5000 TL ödenen prim kadar kazancınız olacaktır.

(VERGİ: Elde edilen kazançtan %10 stopaj)

Bir sonraki bölümde bir opsiyon stratejisi ile uygulamalı örnek yapacağız.. 

Türk Hava Yolları (THYAO) Analizi

Son dönemde sektördeki tüm olumsuz koşullara rağmen endeksteki ralliye ortak olmayı başarabilen THYAO, Morgan Stanley'nin dramatik hedef fiyat (10.00'dan 6.15'e) revizesiyle sert satışlara maruz kaldı. 

THYAO'nun endeksle göreceli fiyat grafiği aşağıdadır. Rapor 20 Nisan'da yayınlandığından son düşüş grafikte yok. 

Raporun ardından hedef fiyattaki bu revizasyona sebep olabilecek gelişmeleri, dolayısıyla şirket üzerindeki baskıları ve beklentileri sıralayalım:

• Artan terör olayları, Rusya krizi, turizm sektörünün içinde bulunduğu kriz.. Sektör yaza girerken çok parlak değil. 
• Türkiye turist sayısı tarihi düşük seviyelerde (Turizm gelirlerindeki düşüş - link için tıklayınız)
• Havacılık sektörünün zorlu koşullarında %10'luk yolcu sayısı büyümesi olumlu ancak yeterli değil. Özellikle ilk çeyreğin son ayındaki yavaşlama dikkat çekti. 
• Normal şartlarda kapasite sorunu yaşayan havacılık sektörümüzün, zayıf talepten dolayı yolcu doluluk oranları düşmekte. Yurtiçi doluluk oranlarında anlamlı bir değişim yokken, yurtdışı doluluk oranı 3.2 puan düşerek %72.8'e gerilemiş durumda. Toplamda ise 2.9 puanlık düşüş var.

• Yolcu sayısında tekrar ivme yakalayabilmek adına özellikle yurtiçi bilet fiyatlarından ödün verilebilir.
• Döviz pozisyonu ilk çeyrek kâr beklentileri üzerinde baskı yaratıyor. Şirketin ilk çeyrekte 1 milyara yakın zarar açıklaması bekleniyor.

Yukarıdaki gelişmeler hissenin neden olması gereken değerin çok altında işlem gördüğünü anlatıyor. "Olması gereken değerin altında" ifadesini özellikle kullanıyorum çünkü hem tarihsel bazda hem de temel değerlemelere göre, mevcut koşullarda dahi fiyatın çok düşük kaldığına inanıyorum. Bazı maddeleri de şu şekilde sıralayalım:

• Şirket yakın Zamanda yaptığı açıklamayla marjlarında bir revizasyona gitmeyeceğini belirtti ancak düşürmek zorunda kalacaklardır. Bunun yanı sıra EBITDA marjı ve beklenen marj %15 dolaylarında ve Oldukça makul.

• Önemli gider kalemlerinden olan petrol fiyatlarının önceki senelere göre düşük seyri devam ediyor. 
• Yönetimin tarihinde ilk kez karar aldığı "Hisse geri alım programı" düşüşlerin sınırlı kalmasına yol açabilir. 
• Antalya'da 22 Nisan - 30 Ekim tarihleri arasında düzenlenecek Expo 2016 turizm açısından ciddi bir kaldıraç olabilir (link için tıklayınız)
• Dünyada çok büyük 25 havayolu şirketi içerisinde defter değerinin altında işlem gören 3-4 şirketten biri. Bu 3-4 şirketin içinde de en düşük değer yine THYAO ya ait. Diğer iki şirket China Airlines ve China Southern.

• Birçok yabancı ve yerli kurum söz konusu sektörel endişeleri baz alarak hedef fiyatlarını düşürmesine rağmen hala hedef fiyat ortalaması 10.00 ₺ civarında ve %40'lık getiri potansiyeline işaret ediyor.

Teknik Grafik

Grafikte önemli olan noktalar kısaca şunlardır:

• 2012'den 2015 zirvesine çizilen Fibo'nun %50 düzeltmesi olan 6.13 seviyesi önemli destek noktasıdır. 
• Yükselen kanal desteği 6,30-6,50 aralığındadır. 
• 200 haftalık basit hareketli ortalama 7,05'ten geçiyor. 
• 2015 Kasım ayından beri hacimde bariz artış var. 

Tahminler, Beklentiler, Hedefler.. (im)

Twitter çok daha efektif olduğundan düşüncelerime/varsayımlarıma/beklentilerime ikna oldukça önce Twitter hesabımdan (@Emintayy) bunu paylaşmayı tercih ediyorum. 

Twitter da biraz dağınık olan ve takibi zor olan bir kaç piyasa ile ilgili flood'umu burada biraraya getirmeye karar verdim. Ayrıca o an Twitter hesabımda olmayan görüşlerimi de burada "parantez ()" içine alarak daha anlamlı ve güncel hale getirmeye çalıştım. 

1. Flood - Başkan Murat Çetinkaya Bu Yıl Toplamda 200 bp'lık İndirim Yapacak

"TCMB'de yeni Başkan Murat Çetinkaya döneminde "radikal" Bi değişiklik beklemiyorum. Biraz daha agresif olacaktır.

Büyümeyi desteklemek adına enflasyon fırsat verdiği ölçüde (ki verecek) faiz indirimleri devam edecek. Toplamda 200 bp beklentim var.

Zannımca bilindik "ölçülü" indirimler 50-75'er bp Haziran ayı da dahil gelecektir.

Haziran dan sonra ise hem enflasyon görünümü bozulmaya başlayacak hem de büyük ihtimal küresel konjonktür.

Manşet enflasyonu takiben çekirdek enflasyonda da düşüş görebileceğimizi düşündüğümden Haziran ayına kadar yapılacak indirimler olumlu olacak."

2. Flood - Borsa'da Hedef 88.600-90.500

"Borsada uzun zamandır hedefte olan 84400 neredeyse görülüyor. (O an 84100 civarı idi) Daha önce bu seviyeye yaklaştkça azaltım taraftarıydım (80.000'in kırılmasını "boğa tuzağı" olarak adlandırdım ve bu tuzağın 84.400 de avlayacağını düşündüğümü paylaştım). 2 kere sert satış geldi (83.500-83.900 aralığından satışlar geldi ve 80.200-80.800 e kadar satışlar devam ederek bu bölgeyi destek yaptı). 

Yeni bir faiz indirim döngüsüne girdik. Çok şanslı bir ülkeysek eğer dışarısı da bize destek olur. Bu durumda 88600 -90500 yeni hedef olur.

Yarın ne olacağını bilemiyoruz ancak şuan için FED ve ECB desteği arkamızda. Petrolde de umutlar yeşerdi en azından çöküş bekleyen çok az (en son Brent petrolde 36 nın kırılmasıyla fincan-kulp formasyon hedefi 45 seviyesi test edildi. Bu formasyon temel olarak Suudi Arabistan'ın İran yanaşmasa dahi Rusya ile petrol arzını Ocak seviyelerinde kısmayı kabul edeceği spekülasyonundan destek buldu)

OPEC toplantısı, FED'in olası "game changer" kararları bir köşede tutmak kaydıyla 84400ün kırılma ihtimaline karşın pozisyonlar korunabilir (bugün itibariyle bu direncin kırıldığını gördük ve 88600-90.500 hedefinin önü biraz daha açıldı. Diğer iki varsayımım da dikkate alınmalı. Zaten genelde hedeflerin değil varsayımların tutup tutmayacağı önemlidir. Varsayımlarınız makulse ve eğer siz piyasa coşkusuna aşırı kapılmayan rasyonel biriyseniz stratejiniz yüksek oranda olumlu sonuçlar verir)

Daha fazla tekniğin çalıştığı bir dönem olacak. Borsada aşırılıklar göreceğiz. Disiplini elden bırakmamak gerekiyor."

3. Flood FED Faiz Artımı Eylül'de Olur

"Bu seneki tüm gelişmeleri göz önüne aldığımda yıl boyunca 2 faiz artımının hep masada kalacağını ama 1 faiz artımı olacağını düşünüyorum

Buna göre Nisan pas, Haziran sıcak ama pas, Eylül'de olabilir, olmazsa Aralık kesin. Benim nazarımda Eylül en kuvvetli aday" 

Önümüzdeki Haftaya Erkenden Bakış 25.03.2016

Geride bıraktığımız hafta önceki haftalara kıyasla daha az dalgalıydı. FED ve ECB ile yeterince çalkalanan borsa ve fx piyasasında durağanlık ön plandaydı. İçeride kimine göre sürpriz sayılabilecek (TCMB) faiz indirimi oldu. TCMB gecelik borç verme faizi olan üst bandı 10,75’ten 10,50’ye düşürdü. Sembolik önem taşısa da önümüzdeki toplantılarda uzun sayılabilecek bir süre için faiz indirim döngüsüne girmiş olabiliriz.

Deniz Yatırım kaynağından paylaştığım yukarıdaki grafikte üst banttaki indirimin sembolik bir önem arz ettiği daha net ortaya çıkıyor. Bankalarda faiz oranları 13-14'te seyrederken politika faizimiz hala 7.50'de ve ağırlıklı ortalama fonlama maliyetimiz 9 civarında. Yani bankalar para bulmakta sorun çekiyor, piyasada faiz oranları yüksek ve Merkez de piyasayı politika faizinin çok üzerinde fonlayarak dengelemeye çalışıyor. 

Önümüzdeki dönemde TCMB faiz oranları ile aslında TCMB'nin fonlaması arasındaki makasın ne kadar açıldığı/kapandığı önem arz ediyor. Bu yeni yönetimin (Başçı kalmazsa eğer) uzun vadeli bakış açısını da ortaya çıkaracak ve asıl mesajı istemeseler de buradan vereceklerdir. 

Uzun süreli faiz indirimine girdiysek eğer Dolar’ın TL ye karşı değer kazanabileceği bir süreç tekrar hayatımıza girebilir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerden tekrar fon çıkışı yaşanmaya başlarsa -ki muhtemeldir- bu durumda Dolar 2,90 altında çok fazla barınamayacaktır. 2,8350 destek olarak öne çıkarken kafa karışıklığı istemeyenler 2,81-2,85 bölgesindeki Dolar'a iştahlı bakabilir. Borsa ise kısmen Dolar’daki yükselişi tolere edebilir. Çünkü faiz indirimleri özellikle faiz hassasiyeti yüksek sektörlere nefes verecektir. Ancak uzun vadede bunun etkisinin sınırlı olmasını bekleriz. Hali hazırda kısa vadede trend kırılımına ihtiyatlı yaklaşımın devam ediyor. 

Gelecek hafta yüzümüzü dışarıya döneceğiz ve tarımdışı istihdam raporuna odaklanacağız. Beklentinin üzerinde gelen büyüme verisinin ardından eğer piyasa TDI’de de beklentilerin fazlasıyla karşılandığını görürse Haziran ayında yılın ilk faiz artırımı daha gür sada ile dile gelecektir. Tersi durumda ise zaten 2 faiz artırımını fiyatlamaya çalışan piyasa 1 kere faiz artırılabileceğini düşünüp Haziran ayına daha az ihtimal verecek Eylül-Aralık'a kayacaktır. Beklentimize göre yüksek ihtimal ile TDI’de kötü hava koşularının da etkisiyle 242 binlik istihdamın düştüğünü göreceğiz. Ancak salt olarak TDI’ye bakmak yanıltıcı olabilir. Raporun diğer detayları da artık çok önemli. En doğru kararı piyasanın kendisi vereceğinden, veri açıklanmasıyla beraber piyasanın ilk yarım saatlik fiyatlamadan sonra yönünü tayin edeceğini düşünüyoruz.

Ek olarak Perşembe günü Türkiye’de de GSYH verisi açıklanacak ve büyüyemeyen dünyadan ne kadar sıyrılabileceğimize bakacağız. Mevcut durumda büyümemiz %4. Brezilya ve Güney Afrika’nın gelişmekte olan ülkeler arasında sınıfta kaldığı dönemde Endonezya ve Hindistan ile rekabet edebileceğimizi göstermemiz gerekiyor. Bu sınavdan geçebilmek için yıllık büyümenin en azından %4 altına inmemesi gerekiyor.  

10 Mart ECB Toplantısı Öncesi Bir Not (09.03.2016)

Zaman Zaman böyle anları yakaladığımız oldu. Böyle andan kastım neredeyse gerçekleşme ne olursa olsun benzer sonuçların max birkaç gün gecikmeyle de olsa ortaya çıkacağı beklenti fiyatlamaları. Yunanistan'ın referandumu hakkında paylaştıklarımızı hatırlayanlar olacaktır. Ya da bazı FED toplantıları veya Tarımdışı istihdam verileri.. Çok uzun zamanın ardından yine bir fırsat yakalayacağız gibi. Bu fırsatı bize verecek olan bu sefer Draghi ile bezenmiş, paraya yatırılmış, az yağlı tam gazlı ECB toplantısı.

ECB ile ilgili beklentileri ve olası senaryoları yazmayı düşünüyordum ancak sevgili TEB stratejisti Işık Hocam çok güzel bir değerlendirmede bulunmuş. Analizi okumak isteyenler lütfen tıklayınız

Tıklayanlar ECB hakkında yazılmış neredeyse tüm beklentileri ve Işık Hocamın senaryolarını artık biliyor. Ben biraz daha agresif taraftayım. Herhangi bir beklenti içinde değilim veya senaryolara olasılık vermedim diyelim. Twitter adresimde paylaştığım sıralı analize hiç dokunmadan burada da yer vereceğim.

"1. Yarınki ECB toplantısı ve 200günlük ho üzerine birkaç kelam.. Teknik olarak bazı seviyeler gri değildir. Buna en temiz örnek 200günlük ho.

2. Bu ho'yu herkes takip eder ve belirleyicidir. Teknikte bir diğer kırmızı çizgi ise gerçekleşme sonrası görülen dip ve zirvelerdir.

3. Ho'nun hangi seviyeye işaret ettiğini bilirsiniz. Ama soru şu: Fiyat mı ho'ya, yoksa ho mu fiyata yakınsayacak? İşte bu mutlaka sorulmalı

4. DolarTL'de Yakın zamanda attığım twitte ho'nun 2.88 civarında olduğnu paylaştım.Ancak biraz geriye gidelim.Bence yakın tarihin en önemli+

5.+gelişmesi 1 Kasım seçimleriydi.O gün ho kaçtaydı? 2.7262..Piyasa en düşük 2.7580'i gördü.O dönemki değerlendirmem için tıklayınız…

6. İki önemli vurgu var. Birincisi dolar İçin; ho fiyata yakınsar. İkincisi borsa için; yüksek hacim zirveye işaret ediyor gevşeyecek.

7. Yarın çok önemli bir gün. Ocak ayının ilk haftalarını Çin ile yiyip bitirdikten sonra geri kalan tüm zamanın tek fiyatlaması FED ve ECB..

8. Yarın için beklenti içinde değilim.Avrupa borsaları ralliye kalkarsa biz de coşkuya kapılırız.Bu durumda hedef verdiğim 79-80 bin görülür

9. Ancak sonuç ne olursa olsun daha önceki senaryo analizimi değiştirmeyeceğim.Hedef bölgemin üzerini trend Kırılımı olarak değerlendirmeyeceğim

10. Aksine "aşırı" spekülatif bir yaklaşımla "boğa tuzağı" olarak yorumlayacağm.Hisse azaltma ve bekleme yönünde tavır alınması taraftarıyım

11. DolarTL 2.88'i zaten test etti gibi. Daha aşağısında 2.7580 (bence görmez) referans noktasıyla kademeli ağırlık artımı mantıklı olur."

Saygılarımla,

Kokoreç.. CoCo-CoCo

Varsayım Titanik'in batmayacağı olunca varacağımız yere daha hızlı varmak için neden ateşi körüklemeyelim ki?

Bankacılık krizi yüksek tonda dile getirilmeye başlandı. Titanik gibi lanse edilmiş birçok banka yine topun ağzında. Avrupa'da Titanik'lerin yılbaşından bu yana değer kayıpları %30'u aştı. Neden çok ama nedenlerin doğurduğu sonuç tanıdık: Risk ilüzyonu ve kârlılık.. 

Deutsche Bank'ın piyasayı sallayan CoCo krizi baş gösterince kapıldığım duygu şu oldu: "Yine bir kriz olursa biz nereden niçin geleceğini çözene kadar fiyatlama bitmiş olacak sanırım." Neyse ki üstün körü de olsa o sıra takip ettiğimiz temerrüt riski Deutsche'nin tahvil geri alımı ile sona erdi. Ya da biz öyle sanıyoruz. İş işten geçtikten sonra (aslında geçmedi) detaylarına inebildiğim bu  gelişme hiç de yabana atılır cinsten değil. Avrupa'da bankalar "sonucu resesyonu doğuran" ve bilinen gelişmeler sonucunda karlılık sorunu yaşamaktaydı. İçeride Türkiye bankacılık sektörü için de dile getirilen Özsermaye karlılıklarındaki düşüşte yalnız olmadığımızı da hatırlamış olduk. 

Hisse senedi piyasasında ortak olmaya değer şirketler ararsınız. Sonucunda ucuz olduğunu düşündüğünüz hikayesi olan ve ila nihaye karlılık tarafında sizi sevindirecek şirkette paranızı değerlendirirsiniz. Avrupalı yatırımcılar da benzer arayış içerisinde ama sektörde bankalar kendilerine doğru düzgün mevduat faizi bile vermemekte, daha ötesinde tarihi düşük faiz oranlarına rağmen yeni bir alternatif yatırım olmadığından, yatırımcılar, kredi çekmek için bankanın yolunu unutmuş halde. Elbette ki bankalara ilgi duymuyorlar.  Tersten bakıldığında bankalar da sermayedar bulmakta zorlanıyor olmalılar. ECB durumun bu kadar vahim bir noktaya gelmesini elbetteki istemedi. Olağandışı düşük faizlerin uzun vadede banka aleyhine olduğunu biliyordu. Bilmediği veya öngöremediği şey ise bu kadar düşük faizlerde bile Avrupalıları reel yatırıma yönlendiremeyeceği oldu. Normalde düşük faiz ekonomiyi canlandırmaya yetse (ECB'nin baz senaryosu bu idi) çarklar döneceğinden kaba tabirle bankalar da "sürümden kazanabilirdi". Düşük faizlerden yararlanıp kredi çekip yatırım yapmak isteyen, krizi fırsata çevirmek isteyen, kısacası harcayan neredeyse yok. Durum böyle olunca ECB'nin umut ettiği "Kazan- Kazan" modeli, kendi kendini bitiren bir "Kısır Döngü"ye dönüyor.

İşte bu noktada bankacılık sektörünün kalbi olarak nitelendirdiğim sermaye yeterlilik rasyosunda bozulmalar baş gösteriyor. Daha kötüsü ise rasyonun üzerinde 2012'den bu yana oyunlar oynanmaya başlamış. Risk ilüzyonu olarak adlandırdığım da bu. Yaşar Hoca (Yaşar Erdinç) konuyu haftalık bülteninde çok güzel anlatmış. O yüzden tekrar konuyu detaylandırmayacağım ama olan şey 2008 yılında seküritizasyon (menkul kıymetleştirme) olarak lügatımıza giren kriz müsebbibi. Tarihten yeterli ders alınmamış olsa gerek hala benzer oyunlarla (hisse senedine değiştirilebilir tahviller için hisse senedine dönüşme şartı sermaye yeterlilik rasyosunun kabul edilemez seviyeye düşmesi=CoCo) bilanço makyajı yapılıyor. Benim içinse CoCo ve bu tarz yeni dönem popstarların kelime karşılığı UCUBE. 

Bir diyalog ile işi netleştirelim;

DEUTSCHE - bana borç verin size karşılığında şu kadar faiz veriyim benim alacaklım olun. Piyasa faizleri eksideyken size +x (x>o) puan vereceğim. 

Mağdur yatırımcı - Sen kimsin? Ya faizimi vermezsen, DEUTSCHE olsa  tamam da.. 

DEUTSCHE - Ben de DEUTSCHEyim. 

Mağdur yatırımcı - öyleyse tamam başka riski yoksa bu yatırıma girelim. 

(Buraya kadar herşey süper)

DEUTSCHE - başka risk yok efendim. Sadece şöyle birşey var, hani bankamız batacak kadar sıkıntıya girerse siz de bizim alacaklımız değil ortağımız olacaksınız. Ama zaten bankamız batarsa mevduatlar da sıkıntıya girer yani çok önemli birşey değil.

!!! İşte burada büyük bir çelişki var. Rasyonel bir yatırımcı için bir şirkete alacaklıyken, sırf batma riski öne çıktığı için şirkete ortak olmanın hiçbir mantığı yok. Buna rağmen geçmiş tecrübelerle bize bu bankalar için "batmayacak kadar büyük" dediler ve ikna ettiler. Varsayım Titanik'in batmayacağı olunca varacağımız yere daha hızlı varmak için neden ateşi körüklemeyelim ki?

Negatif faizin olağan karşılandığı dönemde, ısrarla sürdürülebilir olmadığını düşündüğüm uygulamalar en azından Avrupa'da yatırımcıları paranın değerini koruyabilecek (belki biraz getiri de sağlar umuduyla) mevduat faizi dışındaki alternatiflere yönlendirmiş durumda. Bu nedenle muhtemelen bankacılık sektörü çalışanları bizde olduğu gibi mudilerini kaybetmemek için tahvil piyasasına sığındı. Şuan gündemde olan CoCo krizinin de, patlamasını beklediğimiz tahvil balonunun da arkasındaki nedenler aynı. Tekrar etmek gerekirse ECB'nin umut ettiği "Kazan- Kazan" modeli, kendi kendini bitiren bir "Kısır Döngü"ye dönmüş durumda. Döngüyü bitirecek gelişme büyüme fitilinin bir şekilde tutuşması. Ama Nasıl? Hangi yolla? 

Bu bir kriz yazısı mıdır? Kriz mi gelecek? Bilemiyorum.. Elçiye zeval olmaz. Ben kendimi bu yazıda ulak olarak görüyorum. 

Not: son yazımdan bu yana "game-changer" olarak adlandırabileceğimiz yeni bir gelişme olmadığından yeni bir piyasa analizi yapmaya henüz ihtiyaç duymadım. 

3. Seans - 03.02.2016

Para kazandıran iki net algı vardır. Bir; yükselen bir enstrümanın sürekli yükseleceğini sanma, iki; düşen bir enstrümanın sürekli düşeceğini sanma. Birileri bu algıya sahip olduğundan diğerleri para kazanır. 

Öncelikle dolar ile başlayalım. Dolar bugün itibariyle önceki analizimizde olmasını beklediğimiz 2.90-2.92 aralığına neredeyse geldi. Sabırla bekleyenler için alım yapılabilir seviye olduğunu tekrar edebilirim. Yine de trend dönmeden aşırı pozisyonlanmamaya özen göstermek lazım.  2.90 altında özellikle 2.88 ve 2.86 ya kadar gerilemeler dahi beni heyecanlandırmayacaktır. Bunun bir sebebi 2.86 nın dahi ana trend üstü seviye olması, diğer sebepleri ise bir önceki analizimizin son kısmında bahsettiklerimdir. 

Büyük resimde değişen birşey yok. Dolar'ın öngördüğümüz seviyeye düşmesi de bu sebepten.  Ama bir hikaye sonsuza kadar alınamaz, yada tersten bakıldığında satılamaz. Bu hikayenin nereye kadar alınabileceği/satılabileceği bunun şiddetine ve büyüklüğüne bağlıdır. Mevcut durumda likidite koşullarının Gelişmekte Olan Piyasalar (GOP) lehine gelişiyor olması yeteri kadar fiyatlanmışa benziyor. Hala dönüşe ilişkin bir sinyal ise yok. Tüm GOP para birimleri benzer şekilde değer kazanmakta. Bu hareketi daha önce 2015 yılının Eylül ayında yaşadığımız döneme benzetiyorum. 

Piyasada "siyah kuğu" arayışlarının olduğunu gözlemliyorum. Polonya'da çok büyük bir banka için sat tavsiyesinin verilmesini bu konu başlığı altında değerlendiriyorum. Ve şimdilik siyah kuğu arayışlarının gereksiz olduğu kanısındayım. Yeterince oyalanacak karamsarlık mevcutta var. 

Endekste kabaca 74.000 görülen en yüksek seviye şimdilik. Beklediğim aralığa 74.400-75.000 henüz gelmedi. [Gerçekçi olmak gerekirse ben 70.500 seviyesinin aşağı yönlü geçilmesini beklemiyordum. Bunu da sosyal medya hesabımdan 70.500 aşağı geçilmedikçe pozitif olduğumu söyleyerek dile getirdim. Ancak abartmayı seven piyasa 69.000 altını dahi gösterdi. Ancak yine 70.500 kırılmasına rağmen bu endekse bu koşullarda negatif bakamadığımı paylaştım. Stopsuz bir pozisyon aşırı kırılgandır. Ancak bazen 6. hislerinize güvenmek ve bence "aşırı" riske girmek zorunda kalabiliyorsunuz. Asla tavsiye etmediğim bir paylaşım yaptığımın farkındayım ve örnek alınmaması gerektiğini önemle vurgulamak isterim.] DolarTL de bir miktar daha gevşeme ve bilançoların destek çıkması söz konusu bölgeye taşıyabilir. İran'dan doğalgaz indirimi konusunda açılan davayı kazanmış olmamız ancak hisse bazlı hareketlere neden olabilir. Doğalgaz indirimi// Olumlu etkilenebilecek hisseler: SAHOL, AKENR, AKSEN, ZOREN, TRCAS,  TRKCM, SISE, ANACM, SODA, PRTKM, TUPRS... Makro tarafta büyük bir etki yaratamaz. Enflasyona katkısı tahmini olarak -0.1-0.2% olarak hesaplanabiliyor. Bu da sadece ücret artışından dolayı enflasyona etki olacak 1 puanın oldukça uzağında. 

Petrole bir paragraf ayırmak isterim. 

Petrol stok verileri arz yönlü endişe yarattı. OPEC - Rusya spekülasyonları da bir müddet bizi meşgul etmişti. Görüleceği üzere petroldeki sert satış dalgasının 26.5'te sonlanmasına inanmak isteyen bir çok kişi petrolde long pozisyonlara kolayca abanmaktadırlar. Petrolde (BRENT) 32.80 desteğini önemsiyorum. 32.80 seviyesinin altında tekrar fiyatlamalar başlarsa çok dikkatli olmakta fayda var. Ve tüm bu spekülasyonlara ve arz yönlü endişeye mahal verecek verilere rağmen, petrol tekrar 26.5'in altına gelirse bunun etkisi tek kelimeyle "yıkıcı" olur. Maalesef bu yıkım sonrası petrol ihraç eden ülkelerden petrol ithalatçısı ülkelere fon akımı olur diyemiyoruz. Küresel büyümeden yana zaten umutları törpülenmiş olan piyasa bu gelişme sonrası iyice havlu atacak ve riskli olan varlıkların hiçbirine yeltenmeyecektir. Unutulan ve son günlerde kıpırdamalar yaşayan Altın gibi güya güvenli liman özelliğini yitirmiş enstrümanlara denize  düşenin sarıldığı balık gibi ilgi duyulacaktır. Olası bir varsayım için bu kadar karamsarlık yeter.